Từ 01/01/2026, hộ kinh doanh sẽ kê khai và tự nộp thuế theo quy định mới, tăng tính minh bạch và chủ động trong quản lý thuế. Từ ngày 01/01/2026, hộ kinh doanh chính thức áp dụng phương pháp kê khai và tự nộp thuế theo quy định mới của cơ quan thuế. Thay vì nộp thuế khoán như trước, các hộ kinh doanh kê khai thuế 2026 sẽ thực hiện tính, kê khai và tự nộp thuế, giúp minh bạch hơn và phản ánh đúng doanh thu thực tế.
Hộ kinh doanh kê khai, tự nộp thuế là gì?
Hiện nay, hầu hết hộ kinh doanh nộp thuế theo hình thức khoán – tức cơ quan thuế ấn định doanh thu và số thuế phải nộp, tuy nhiên từ 01/01/2026 cơ chế này sẽ chấm dứt. Thay vào đó hộ kinh doanh phải kê khai doanh thu thực tế và nộp thuế theo số phát sinh.
Cụ thể, hộ kinh doanh sẽ tự chịu trách nhiệm về việc ghi chép sổ sách, lập tờ khai và nộp thuế định kỳ (thường là theo quý). Cơ quan thuế sẽ thực hiện hậu kiểm, đối chiếu số liệu thông qua hệ thống điện tử và dữ liệu hóa đơn.
Như vậy, từ 2026, chế độ thuế khoán sẽ chính thức chấm dứt sau hơn 20 năm tồn tại, nhường chỗ cho phương pháp quản lý thuế minh bạch và hiện đại hơn.
Cơ sở pháp lý và thời điểm áp dụng
1. Nghị định và thông tư hướng dẫn liên quan
Khoản 6 Điều 10 Nghị quyết 198/2025/QH15 – thông qua ngày 17/5/2025 hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp thuế khoán, mà phải kê khai và nộp thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế.
Dự kiến, Bộ Tài chính sẽ công bố Thông tư hướng dẫn riêng cho hộ kinh doanh kê khai, tự nộp thuế trong năm 2025, bao gồm:
- Quy định về đối tượng áp dụng và ngưỡng doanh thu phải kê khai.
- Cách thức ghi chép sổ sách kế toán và lập tờ khai thuế.
- Hướng dẫn đăng ký mã số thuế, khai báo thông tin hộ kinh doanh.
- Quy trình nộp thuế điện tử và xử lý vi phạm hành chính trong kê khai sai.
Những quy định này được xây dựng dựa trên nguyên tắc “tự khai – tự nộp – tự chịu trách nhiệm”, giúp hộ kinh doanh chủ động hơn trong việc quản lý tài chính và tuân thủ pháp luật.
2. Đối tượng hộ kinh doanh phải kê khai và tự nộp thuế
Theo dự thảo của Bộ Tài chính, hộ kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm sẽ phải thực hiện kê khai thuế. Một số nhóm đối tượng cụ thể gồm:
- Hộ kinh doanh buôn bán, sản xuất, dịch vụ có quy mô ổn định.
- Hộ kinh doanh có đăng ký mã số thuế và hóa đơn điện tử.
- Hộ kinh doanh có sử dụng nhân công, thuê mặt bằng, bán hàng online hoặc có doanh thu liên tục vượt ngưỡng.
Những hộ có doanh thu nhỏ (dưới 100 triệu đồng/năm) vẫn có thể được miễn 1 số loại thuế, tuy nhiên vẫn cần kê khai và nộp báo cáo thuế đúng hạn để đảm bảo minh bạch thu nhập từ hoạt động kinh doanh.
So sánh: Nộp thuế khoán cũ và kê khai – tự nộp mới
| Tiêu chí | Thuế khoán (cũ) | Kê khai – tự nộp (mới) |
| Cách tính thuế | Cơ quan thuế ấn định dựa trên ước tính doanh thu | Hộ tự xác định doanh thu, chi phí thực tế |
| Mức độ minh bạch | Thấp, dễ phát sinh tiêu cực | Cao, có chứng từ đầy đủ |
| Công cụ quản lý | Thủ công, ghi chép giấy | Hệ thống eTax, HĐĐT |
| Trách nhiệm | Thuế tính sẵn, hộ ít chủ động | Hộ tự kê khai, tự chịu trách nhiệm |
| Phù hợp | Hộ nhỏ, doanh thu thấp | Hộ vừa và lớn, có hệ thống kế toán đơn giản |
1. Lợi ích và rủi ro khi chuyển đổi sang phương pháp mới
Lợi ích:
- Minh bạch, phản ánh đúng doanh thu và lợi nhuận.
- Chủ động trong quản lý tài chính và nộp thuế.
- Giảm tranh cãi với cơ quan thuế về mức khoán.
- Thuận lợi khi mở rộng quy mô, xin cấp mã số doanh nghiệp.
Rủi ro và thách thức:
- Cần kiến thức kế toán cơ bản để kê khai đúng.
- Tăng chi phí ban đầu cho phần mềm hoặc dịch vụ kế toán.
- Nguy cơ bị phạt nếu kê khai sai hoặc nộp chậm.
2. Trách nhiệm của hộ kinh doanh trong việc kê khai chính xác
Theo quy định mới, hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính trung thực và chính xác của số liệu kê khai. Nếu kê khai sai, nộp thiếu thuế hoặc gian lận, sẽ bị xử phạt theo Luật Quản lý thuế, có thể lên đến 20% số thuế khai thiếu và tiền chậm nộp.
Do đó, các hộ kinh doanh cần chủ động:
- Ghi chép sổ sách đầy đủ, lưu hóa đơn chứng từ.
- Sử dụng phần mềm kế toán hoặc nhờ tư vấn từ dịch vụ kế toán chuyên nghiệp.
- Đối chiếu định kỳ với cơ quan thuế để tránh sai sót.
Việc chính thức áp dụng phương pháp kê khai và tự nộp thuế cho hộ kinh doanh từ 01/01/2026 là một bước tiến lớn trong công cuộc hiện đại hóa hệ thống thuế Việt Nam. Tuy có nhiều thay đổi và thách thức ban đầu, nhưng với sự chuẩn bị tốt từ năm 2025, cùng sự hỗ trợ từ cơ quan thuế và các dịch vụ kế toán, hộ kinh doanh hoàn toàn có thể thích ứng nhanh và chủ động hơn trong thời kỳ mới.
Phương pháp kê khai – tự nộp được xem là bước chuyển mình mạnh mẽ của ngành thuế Việt Nam, nhằm hướng đến một hệ thống quản lý thuế hiện đại, minh bạch và công bằng hơn, phù hợp với xu hướng số hóa nền kinh tế.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ ngay tới Dịch vụ kế toán Wacontre theo Hotline (028) 3820 1213 hoặc gửi mail qua hòm thư tư vấn info@wacontre.com để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng. Với đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm, Wacontre luôn sẵn sàng phục vụ quý khách hàng một cách nhiệt tình và hiệu quả nhất. (Đối với khách hàng Nhật Bản có thể liên hệ qua Hotline: (050) 5534 5505)
